JAR Testi

İçme suyu ve atıksu arıtımlarında kullanılacak kimyasal arıtmanın optimum maliyet ve verimde çalışmasının projelendirilmesi aşamasında gerçekleştirilen pilot ölçekli arıtma çalışmalarına “Jar Testi” denilmektedir.

Jar testi ile arıtılmak istenen içme suyu, kullanma suyu ve atıksuların uygulanacak arıtma prosesinde kullanılacak koagülant, uygun çalışma pH değeri, karıştırma hızı, karıştırma ve çöktürme süresi, kullanılacak kimyasalların dozları ve konsantrasyonlarını hesaplamaya yarayan ampirik bir işlemdir.

Koagülasyon (pıhtılaştırma) ve flokülasyon (yumaklaştırma) birbirine bağlı, ısı, bulanıklık, renk, pH, alkalilik, karıştırma şiddeti, karıştırma süresi ve kullanılan kimyasal reaktifin karakteristikleri gibi çeşitli faktörlere tabidir. Bu sebeple en uygun koagülant dozu suyun analizlerinden tayin edilemez, ancak fiili dozaj deneyleri denilen jar testi (Kavanoz Deneyi) yapılarak belirlenebilir. Ancak arıtma tesisine gelen suyun bileşiminde değişmeler olursa, jar testinin yeniden yapılması ve miktarların kontrol edilmesi gerekmektedir.

Kimyasal arıtma prosesinde ilk adım koagülasyon (Hızlı karıştırma), ikinci adım flokülasyon (Yavaş karıştırma), son adım ise çöktürmedir. Koagülasyon işleminde atık suyun içine kimyasal madde ilave edilir ve mekanik bir hızlı karıştırıcı vasıtasıyla karıştırılır. Hızlı karıştırmanın amacı kimyasal maddelerin, flok miktarını arttırmak için atık suyun içinde homojen olarak yayılmasını sağlamaktır. Bekletme süresi ve hız gradyanı hızlı karıştırma ünitesinin dizaynı için önemli parametrelerdir.